Thay đổi màu sắc

NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA LUẬT TÀI NGUYÊN NƯỚC NĂM 2023

Thứ sáu - 30/05/2025 17:21
Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XV, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 27 tháng 11 năm 2023.Luật gồm 10 chương, 86 điều, quy định về quản lý, bảo vệ, điều hòa, phân phối, phục hồi, phát triển, khai thác, sử dụng tài nguyên nước; phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra thuộc lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Luật có hiệu lực thi hành từ 01/7/2024, với những điểm mới, trọng tâm như sau:
Ảnh minh hoạ nguồn Intrenet
Ảnh minh hoạ nguồn Intrenet
1. Khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm; Chính sách ưu đãi với dự án cấp nước cho vùng sâu, vùng xa
- Khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm:
Khoản 2 Điều 4 Luật Tài nguyên nước 2023 quy định, Nhà nước ưu tiên đầu tư tìm kiếm, thăm dò, khai thác nguồn nước, tích trữ nước, phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm; có chính sách ưu đãi đối với các dự án đầu tư khai thác nước cấp cho sinh hoạt, sản xuất cho người dân ở các vùng khan hiếm nước ngọt, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; tạo điều kiện tiếp cận nước sinh hoạt cho người nghèo, phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật và các đối tượng dễ bị tổn thương khác.
Các tổ chức, cá nhân thực hiện các dự án kể trên sẽ được hưởng ưu đãi, hỗ trợ hoặc miễn, giảm tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước theo khoản 2 Điều 73 Luật Tài nguyên nước năm 2023.
- Chính sách ưu đãi với dự án cấp nước cho vùng sâu, vùng xa:
Khoản 4 Điều 4 Luật Tài nguyên nước năm 2023 nêu rõ, Nhà nước khuyến khích, ưu đãi, hỗ trợ tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện các hoạt động điều tra cơ bản tài nguyên nước; bảo vệ, phát triển nguồn nước, nguồn sinh thủy; tích trữ nước và phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm; điều hòa, phân phối tài nguyên nước; phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra.
Tổ chức, cá nhân tham gia phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm sẽ được hưởng ưu đãi, hỗ trợ hoặc miễn, giảm tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước theo quy định tại khoản 4 Điều 34 và Điều 73 Luật Tài nguyên nước năm 2023.
           2. Bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm:
Điều 8 Luật Tài nguyên nước năm 2023 đã bổ sung thêm các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm:
- Lấn, lấp sông, suối, kênh, mương, rạch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác; đặt vật cản, chướng ngại vật, xây dựng công trình kiến trúc, trồng cây gây cản trở thoát lũ, lưu thông nước ở các sông, suối, hồ, kênh, mương, rạch nhưng không có biện pháp khắc phục.
- Khai thác trái phép bùn, đất và các loại khoáng sản khác trên sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa, trong hành lang bảo vệ nguồn nước.
- Phá hoại các công trình điều tiết, trữ nước.
- Làm sai lệch thông tin, dữ liệu về tài nguyên nước.
- Xây dựng hồ chứa, đập, công trình khai thác, sử dụng nước trái quy hoạch về tài nguyên nước, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch khác có liên quan.
3. Quy định về Phương án khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước, phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra trong quy hoạch tỉnh:
Luật Tài nguyên nước năm 2012 quy định nội dung quy hoạch tài nguyên nước của tỉnh gồm các nội dung: phân bổ nguồn nước; bảo vệ tài nguyên nước; phòng, chống và khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra. Luật Tài nguyên nước mới không còn quy định quy hoạch tài nguyên nước của tỉnh mà thay vào đó là Phương án khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước, phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra trong quy hoạch tỉnh gồm các nội dung theo quy định của pháp luật về quy hoạch và các nội dung quy định tại Điều 20 Luật Tài nguyên nước năm 2023.
4. Quy định về việc bảo đảm duy trì dòng chảy tối thiểu trên sông, ngưỡng khai thác nước dưới đất:
- Quy định cụ thể các trường hợp phải xác định dòng chảy tối thiểu; nguyên tắc, căn cứ và trách nhiệm xác định, công bố dòng chảy tối thiểu tại Điều 24 Luật Tài nguyên nước năm 2023.
- Quy định cụ thể về ngưỡng khai thác nước dưới đất, yêu cầu của việc xác định ngưỡng khai thác nước dưới đất tại Điều 30 Luật Tài nguyên nước năm 2023.
5. Quy định về quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa:
Tại Điều 38 Luật Tài nguyên nước năm 2023 quy định quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa phải được xây dựng, ban hành hướng tới việc vận hành các hồ chứa theo thời gian thực nhằm bảo đảm an toàn cho công trình, hạ du, tối ưu hoá việc sử dụng nguồn nước cho các mục đích sử dụng và lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường do nguồn nước mang lại. Tổ chức, cá nhân quản lý, vận hành đập, hồ chứa có trách nhiệm nghiên cứu, đầu tư đồng bộ các giải pháp hạ tầng kỹ thuật bảo đảm đáp ứng các điều kiện, yêu cầu vận hành hồ chứa, liên hồ chứa theo thời gian thực.
6. Chính sách sử dụng nước tuần hoàn:- Khoản 1 Điều 58 Luật Tài nguyên nước năm 2023 quy định các giải pháp sử dụng nước tuần hoàn, tiết kiệm, hiệu quả để các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên nước thực hiện (gồm 06 giải pháp).
- Điều 59 Luật Tài nguyên nước năm 2023 quy định Nhà nước khuyến khích các dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có khai thác, sử dụng nước và xả nước thải có giải pháp sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước thải ngay trong giai đoạn xây dựng dự án. Đồng thời, tại Điều này quy định các dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có khai thác, sử dụng nước và xả nước thải tại các khu vực có nguồn nước mặt không còn khả năng chịu tải theo công bố của cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải có giải pháp sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước hoặc có phương án xử lý nước thải đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường về chất lượng nước mặt trước khi thải vào nguồn nước theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
- Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, dịch vụ sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước; thu gom, sử dụng nước mưa; đầu tư thiết bị, công nghệ tiết kiệm nước sẽ được hưởng ưu đãi, hỗ trợ hoặc miễn, giảm tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước theo khoản 3 Điều 73 Luật Tài nguyên nước 2023.
7. Hộ gia đình khoan giếng để lấy nước sinh hoạt phải kê khai:
Theo điểm a khoản 1 và khoản 2 Điều 44 Luật Tài nguyên nước năm 2012, hộ gia đình khai thác, sử dụng nước cho sinh hoạt thì không phải đăng ký, không phải xin phép, trường hợp khai thác nước dưới đất tại các vùng mà mực nước đã bị suy giảm quá mức thì phải đăng ký.
Tuy nhiên, đến Luật Tài nguyên nước năm 2023, hộ gia đình khai thác nước dưới đất để sử dụng cho mục đích sinh hoạt của mình thì phải thực hiện kê khai theo khoản 4 Điều 52 Luật mới. Việc kê khai khai thác nước dưới đất để sử dụng cho mục đích sinh hoạt của hộ gia đình thực hiện từ ngày 01/7/2026.
8. Rút ngắn thời hạn của giấy phép khai thác tài nguyên nước
Theo khoản 1 Điều 54 Luật Tài nguyên nước năm 2023, thời hạn sử dụng của một số loại giấy phép khai thác tài nguyên nước đã bị rút ngắn. Cụ thể như sau:
- Theo Luật mới, Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt có thời hạn tối đa là 10 năm, tối thiểu là 05 năm và được xem xét gia hạn nhiều lần, mỗi lần gia hạn 05 năm. Theo quy định tại Điều 21 Nghị định 02/2023/NĐ-CP ngày 01/02/2023 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tài nguyên nước năm 2012, Giấy phép khai thác nước mặt có thời hạn tối đa 15 năm, tối thiểu 05 năm và được xem xét gia hạn nhiều lần, mỗi lần gia hạn tối thiểu 03 năm.
- Theo Luật mới, Giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới đất có thời hạn tối đa là 05 năm, tối thiểu là 03 năm và được xem xét gia hạn nhiều lần, mỗi lần gia hạn 03 năm. Theo quy định tại Điều 21 Nghị định 02/2023/NĐ-CP ngày 01/02/2023 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tài nguyên nước năm 2012, Giấy phép khai thác nước dưới đất có thời hạn tối đa 10 năm, tối thiểu 03 năm và được xem xét gia hạn nhiều lần, mỗi lần gia hạn tối thiểu 02 năm, tối đa là 05 năm.
9. Các trường hợp không cần kê khai, đăng ký, có giấy phép khai thác nước:
Theo Luật Tài nguyên nước năm 2012 quy định 05 trường hợp khai thác, sử dụng tài nguyên nước không phải đăng ký, không phải xin phép. Luật Tài nguyên nước năm 2023 đã bổ sung quy định 11 trường hợp không phải kê khai, đăng ký, không phải có giấy phép khai thác tài nguyên nước tại Khoản 3 Điều 52 Luật Tài nguyên nước năm 2023 bao gồm:
- Khai thác nước cho các hoạt động văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, phòng cháy, chữa cháy, phục vụ mục đích quốc phòng và an ninh, tưới cây và rửa đường phục vụ mục đích công cộng;
- Khai thác nước mặt quy mô nhỏ để sử dụng cho mục đích sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản;
- Khai thác nước mặt quy mô nhỏ để sử dụng cho các mục đích ngoài mục đích quy định tại điểm a, điểm b khoản này và điểm đ khoản 5 Điều 54 Luật Tài nguyên nước;
 - Khai thác nước cho sinh hoạt tại các khu vực trong thời gian xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, sự cố ô nhiễm, dịch bệnh do cấp có thẩm quyền công bố theo quy định của pháp luật;
- Khai thác nước biển để sử dụng cho sản xuất muối;
- Khai thác nước biển phục vụ các hoạt động trên biển;
- Khai thác nước biển quy mô nhỏ để sử dụng cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, nuôi trồng thủy sản trên đảo, đất liền;
- Sử dụng mặt nước sông, suối, kênh, mương, rạch, hồ chứa để nuôi trồng thủy sản, kinh doanh, dịch vụ quy mô nhỏ;
- Đào hồ, ao, kênh, mương, rạch quy mô nhỏ để tạo không gian thu, trữ nước, dẫn nước, tạo cảnh quan;
- Hoạt động sử dụng mặt nước trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi thực hiện theo quy định của pháp luật về thủy lợi;
- Các trường hợp khác theo quy định của Chính phủ.
10. Bổ sung các quy định về ưu tiên đầu tư tích trữ nước:
Tại Điều 63 Luật Tài nguyên nước năm 2023, Nhà nước đầu tư và khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng công trình tích trữ nước, tìm kiếm nguồn nước để chủ động ứng phó với tình trạng hạn hán, thiếu nước; xây mới, cải tạo, phục hồi các hồ, ao và các công trình khác có chức năng cấp nước, điều hòa, phòng chống ngập úng nhân tạo; ưu tiên tận dụng các moong khai thác khoáng sản, đất, vật liệu xây dựng sau khi dừng khai thác và bảo đảm các quy định của pháp luật về môi trường, khoáng sản và các quy định khác của pháp luật có liên quan tạo thành hồ chứa để điều hòa, tích trữ nước, cấp nước, tạo cảnh quan; ưu tiên đầu tư xây dựng các công trình điều tiết, trữ nước tại các khu vực thường xuyên xảy ra hạn hán, thiếu nước, lũ, lụt.
Nước sạch ở vùng cao
Công trình nước sạch của Nhà nước ở vùng cao 

11. Các trường hợp được miễn, giảm tiền cấp quyền khai thác nước: So với Luật Tài nguyên nước năm 2012, Luật mới đã bổ sung thêm các trường hợp tổ chức, cá nhân được miễn, giảm tiền cấp quyền khai thác nước tại Điều 69. Cụ thể như sau:
* Trường hợp khai thác tài nguyên nước không phải nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước bao gồm:
- Khai thác nước biển;
- Khai thác, sử dụng tài nguyên nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, sản xuất công nghiệp, thủy điện, thủy lợi, thể thao, du lịch, kinh doanh, dịch vụ, tạo nguồn, ngăn mặn, chống ngập, tạo cảnh quan quy định tại các khoản 3, 4 và 5 Điều 52 của Luật Tài nguyên nước;
- Khai thác tài nguyên nước cho các mục đích tạo nguồn, ngăn mặn, chống ngập, tạo cảnh quan quy định tại khoản 1 Điều 52 của Luật Tài nguyên nước.
* Trường hợp miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước bao gồm:
- Khai thác nước để cấp cho sinh hoạt của người dân khu vực biên giới, hải đảo, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;
-Dự án có hạng mục công trình khai thác nước đã được Chính phủ Việt Nam bảo lãnh theo bảo lãnh Chính phủ;
- Trong thời gian công trình khai thác nước bị hư hỏng do sự cố bất khả kháng không thể tiếp tục khai thác hoặc phải tạm dừng khai thác.
* Trường hợp giảm tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước bao gồm:
- Công trình khai thác nước phải cắt, giảm lượng nước khai thác khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 42 của Luật Tài nguyên nước;
- Khai thác, sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước theo quy định tại khoản 5 Điều 59 của Luật Tài nguyên nước;
- Hồ chứa đã vận hành phải điều chỉnh, bổ sung dung tích phòng lũ cho hạ du so với nhiệm vụ của hồ chứa đã được phê duyệt;
- Khai thác nước cho sản xuất nông nghiệp trong thời gian xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn.
            12. Bổ sung quy định xã hội hóa đầu tư phát triển, tích trữ nước và phục hồi nguồn nước:
Theo quy định tại Điều 74 Luật Tài nguyên nước năm 2023, Nhà nước khuyến khích xã hội hoá các hoạt động sau đây:
- Phục hồi nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm;
- Xây dựng các công trình phát triển, tích trữ nước.
Tổ chức, cá nhân đầu tư dự án có hoạt động quy định tại khoản 1 Điều này thực hiện theo quy định của Luật này, pháp luật về đầu tư, pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư và quy định khác của pháp luật có liên quan.
 

Tác giả: Lộc Phú, Nguyễn Chiến

Nguồn tin: Lộc Phú

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây